۱۷ ارديبهشت ۱۳۹۰
جمعيت تركان ايران چقدر است؟
بر اساس اطلاعات منبع زبان شناسي SIL تركيب جمعيتي ايران در سال 1998 به صورت زير بوده است:
جمعيت كل ايران بر اساس آمار دولتي 65,758,000
متكلمين زبان تركي آذربايجاني23,500,000
قشقاييها (تركي آذربايجاني)1,500,000
متكلمين تركي خراساني ( نزديك به تركي آذربايجاني)400,000
متكلمين زبان تركي تركمني 2,000,000
متكلمين زبان فارسي* 22,000,000
متكلمين زبان لري* 4,280,000
متكلمين زبان كردي و كرمانجي* 3,450,000
متكلمين زبان گيلكي* 3,265,000
متكلمين زبان مازندراني* 3,265,000
متكلمين زبان عربي 1,400,000
متكلمين زبان بلوچي* 856,000
متكلمين زبان تالشي و تاكستاني* 332,000
متكلمين زبان ارمني 170,800
بقيه زبانها 700,000
متاسفانه تاكنون سرشماري رسمي و درستي براي تعيين تركيب جمعيتي ايران صورت نگرفته و آمارهاي موجود اكثراً مغرضانه و در جهت كم نشان دادن جمعيت ملتهاي غير فارس در ايران بوده است. بر اساس آمار تقريبي فوق جمعيت تركان آذربايجاني بدون در نظر گرفتن تركان تركمني 25،400،000 نفر (62/38% جمعيت ايران) بوده واكثريت نسبي اين كشور را تشكيل مي دهند كه اين رقم را تا 30 ميليون نفر نيز تخمين زده اند. جمعيت فارس زبانها نيز 22 ميليون نفر مي باشد. بر اساس اين آمار جمعيت تركهاي ايران حدود27،400،000 نفر مي باشد و كل متكلمين زبانهاي خانواده ايراني (نه لهجه ها يا گويشهاي فارسي! كه با علامت * مشخص شده است) 37،500،000 مي باشد. پس ايران نه فقط سرزمين ملت فارس بلكه سرزمين ملتهاي مختلف ترك و كرد و عرب وفارس و بلوچ و عرب و … است. لازم به ذكر است كه حدود 8 ميليون ترك آذربايجاني در جمهوري آذربايجان، بيش از 500،000 نفر در تركيه وحدود يك ميليون نفر در عراق (عمدتا شهر كركوك و اطراف آن) زندگي مي كنند. تركان آذربايجاني در شهرهاي مختلف ايران و به خصوص استانهاي آذربايجانشرقي ، آذربايجانغربي، اردبيل، زنجان، همدان، قزوين، تهران و مركزي و بخشهائى از استانهاى گيلان، كردستان و كرمانشاهان زندگي مي كنند. بخش عمده ملت ترك در جنوب ايران دراستانهاى فارس، اصفهان، بوشهر، كرمان، چهار محال و بختيارى و استانهاى مجاور و عمده ملت ترك در شمال شرق ايران در استانهاى خراسان شمالى، خراسان رضوى، گلستان و مازندران ساكنند. بعد نيست بدانيم كه كشور ايران از بابت جمعيت تركها بعد از تركيه در رتبه دوم قرار دارد و تهران نيز بعد از استانبول دومين شهري است كه بيشترين جمعيت ترك را در خود جاي داده است.
تاريخ تركان آذربايجان و ايران
دو ديدگاه عمده در مورد تاريخ تركان ايران وجود دارد كه اصولاً با هم تناقضي نيز ندارند:
نظريه اول : سرزمين اصلي تركان آسياي ميانه مناطق بين كوههاي اورال و آلتاي بوده است كه اولين مهاجرت تركها به آذربايجان در قرن هفتم قبل از ميلاد همراه با اقوام ايسكيت- سكاها صورت گرفت. مهاجرتهاي بعدي در قرنهاي چهارم و پنجم ميلادي با آمدن هونها اتفاق افتاده است. تركان قديم بلغار، خزر، آغاجري ، كنگر، بارسيل، آوار و سابيرها كه بعضي به اروپاي شرقي هم مهاجرت كرده اند، به آذربايجان آمده و در اينجا سكونت نمودند. در زمان انوشيروان (كه خود از طرف مادرى فرزند شاهزاده آغ هونها-هپتاليتهاى زرد پوست بود نيز عده اي از اقوام ترك در آذربايجان اسكان داده شدند. از قرن هفتم ميلادي عده اي از قبايل اوْغوُز ابتدا به خراسان و از آنجا به آذربايجان كوچ كردند. در قرن دهم ميلادي عده اي از تركان خزر بعد از مغلوب شدن به روسهاي كيف به آذربايجان آمدند. از اواخر قرن نهم ميلادي به بعد از آسياي ميانه قبايل پچه- نك، اوغوز و قبچاق ازمسير شمال درياي خزر به غرب كوچ كردند و عده اي از آنها هم به آذربايجان آمدند. مهاجرت انبوه تركان به ايران ، خصوصاً به آذربايجان در زمان سلاجقه انجام گرفت. با حمله مغولها نيز تعدادي از اقوام ترك به صورت قسمتي از سپاهيان مغول به ايران مهاجرت كردند.
نظريه دوم : بر اساس اين نظريه تركان در ايران تاريخي هفت هزار ساله دارند و زبان تركي از نظر زبان شناسي ادامه زبانهاي مادر سومري و ايلامي است. زبانهاي ايلامي و سومري همانند زبانهاي تركي جزء زبانهاي التصاقي است ( در اين مورد توضيح داده خواهد شد) و بين زبانهاي سومري –ايلامي و تركي اشتراكات لغوي نيز وجود دارد. تمدن ايلام در جنوب غرب ايران كه با تهاجم هخامنشيان به ايران برچيده شد يكي از متمدن ترين تمدن هاي ايران از 3000 سال قبل از ميلاد بوده است. حكومت هخامنشيان نيز برروي ويرانه هاي اين تمدن نهاده شد و حتي دربار هخامنشي كه در ابتدا از خود خط و نوشتاري نداشت از خط و زبان ايلامي استفاده مي كرد. سومريها نيز از 5000 سال قبل از ميلاد تا سال2000 قبل از ميلاد كه توسط آشوريها و بابليها نابود شدند شايد اولين تمدن دنيا را در بين النهرين در عراق فعلي تاسيس كرده بودند. سومريها اولين مبدعين خط و قانون محسوب مي شوند. بر اساس اين نظريه ريشه تركان ايران را مي توان در عبور اقوام سومري و ايلامي ازمنطقه آذربايجان و سكونت احتمالي در اين منطقه و ديگر مناطق ايران و سكونت ديگر اقوام التصاقي زبان (غيرهند و ايرانى زبان) نظير هوريها ، آراتتاها، كاسسي ها ، قوتتي ها، لولوبي ها ، اورارتو ها، ايشغوزها ، ماننا ها، گيلزان ها و كاسپي ها در منطقه آذربايجان و ايران جست.
البته احتمال اينكه فقط مهاجرتهاي مؤخر طبق نظريه اول از ناحيه آسياي ميانه به ناحيه آبادتر و احتمالا پرجمعيت تر آذربايجان موفق به تغيير بافت منطقه آذربايجان شده باشد، كم بوده و تركيبي از هردو نظريه محتمل تر است. يعني اجداد تركان اولين مهاجرين يا اولين ساكنين منطقه بودند كه با آمدن ديگر اقوام ترك ، زبان و فرهنگ آنها تكوين يافته است.
بر اساس اطلاعات منبع زبان شناسي SIL تركيب جمعيتي ايران در سال 1998 به صورت زير بوده است:
جمعيت كل ايران بر اساس آمار دولتي 65,758,000
متكلمين زبان تركي آذربايجاني23,500,000
قشقاييها (تركي آذربايجاني)1,500,000
متكلمين تركي خراساني ( نزديك به تركي آذربايجاني)400,000
متكلمين زبان تركي تركمني 2,000,000
متكلمين زبان فارسي* 22,000,000
متكلمين زبان لري* 4,280,000
متكلمين زبان كردي و كرمانجي* 3,450,000
متكلمين زبان گيلكي* 3,265,000
متكلمين زبان مازندراني* 3,265,000
متكلمين زبان عربي 1,400,000
متكلمين زبان بلوچي* 856,000
متكلمين زبان تالشي و تاكستاني* 332,000
متكلمين زبان ارمني 170,800
بقيه زبانها 700,000
متاسفانه تاكنون سرشماري رسمي و درستي براي تعيين تركيب جمعيتي ايران صورت نگرفته و آمارهاي موجود اكثراً مغرضانه و در جهت كم نشان دادن جمعيت ملتهاي غير فارس در ايران بوده است. بر اساس آمار تقريبي فوق جمعيت تركان آذربايجاني بدون در نظر گرفتن تركان تركمني 25،400،000 نفر (62/38% جمعيت ايران) بوده واكثريت نسبي اين كشور را تشكيل مي دهند كه اين رقم را تا 30 ميليون نفر نيز تخمين زده اند. جمعيت فارس زبانها نيز 22 ميليون نفر مي باشد. بر اساس اين آمار جمعيت تركهاي ايران حدود27،400،000 نفر مي باشد و كل متكلمين زبانهاي خانواده ايراني (نه لهجه ها يا گويشهاي فارسي! كه با علامت * مشخص شده است) 37،500،000 مي باشد. پس ايران نه فقط سرزمين ملت فارس بلكه سرزمين ملتهاي مختلف ترك و كرد و عرب وفارس و بلوچ و عرب و … است. لازم به ذكر است كه حدود 8 ميليون ترك آذربايجاني در جمهوري آذربايجان، بيش از 500،000 نفر در تركيه وحدود يك ميليون نفر در عراق (عمدتا شهر كركوك و اطراف آن) زندگي مي كنند. تركان آذربايجاني در شهرهاي مختلف ايران و به خصوص استانهاي آذربايجانشرقي ، آذربايجانغربي، اردبيل، زنجان، همدان، قزوين، تهران و مركزي و بخشهائى از استانهاى گيلان، كردستان و كرمانشاهان زندگي مي كنند. بخش عمده ملت ترك در جنوب ايران دراستانهاى فارس، اصفهان، بوشهر، كرمان، چهار محال و بختيارى و استانهاى مجاور و عمده ملت ترك در شمال شرق ايران در استانهاى خراسان شمالى، خراسان رضوى، گلستان و مازندران ساكنند. بعد نيست بدانيم كه كشور ايران از بابت جمعيت تركها بعد از تركيه در رتبه دوم قرار دارد و تهران نيز بعد از استانبول دومين شهري است كه بيشترين جمعيت ترك را در خود جاي داده است.
تاريخ تركان آذربايجان و ايران
دو ديدگاه عمده در مورد تاريخ تركان ايران وجود دارد كه اصولاً با هم تناقضي نيز ندارند:
نظريه اول : سرزمين اصلي تركان آسياي ميانه مناطق بين كوههاي اورال و آلتاي بوده است كه اولين مهاجرت تركها به آذربايجان در قرن هفتم قبل از ميلاد همراه با اقوام ايسكيت- سكاها صورت گرفت. مهاجرتهاي بعدي در قرنهاي چهارم و پنجم ميلادي با آمدن هونها اتفاق افتاده است. تركان قديم بلغار، خزر، آغاجري ، كنگر، بارسيل، آوار و سابيرها كه بعضي به اروپاي شرقي هم مهاجرت كرده اند، به آذربايجان آمده و در اينجا سكونت نمودند. در زمان انوشيروان (كه خود از طرف مادرى فرزند شاهزاده آغ هونها-هپتاليتهاى زرد پوست بود نيز عده اي از اقوام ترك در آذربايجان اسكان داده شدند. از قرن هفتم ميلادي عده اي از قبايل اوْغوُز ابتدا به خراسان و از آنجا به آذربايجان كوچ كردند. در قرن دهم ميلادي عده اي از تركان خزر بعد از مغلوب شدن به روسهاي كيف به آذربايجان آمدند. از اواخر قرن نهم ميلادي به بعد از آسياي ميانه قبايل پچه- نك، اوغوز و قبچاق ازمسير شمال درياي خزر به غرب كوچ كردند و عده اي از آنها هم به آذربايجان آمدند. مهاجرت انبوه تركان به ايران ، خصوصاً به آذربايجان در زمان سلاجقه انجام گرفت. با حمله مغولها نيز تعدادي از اقوام ترك به صورت قسمتي از سپاهيان مغول به ايران مهاجرت كردند.
نظريه دوم : بر اساس اين نظريه تركان در ايران تاريخي هفت هزار ساله دارند و زبان تركي از نظر زبان شناسي ادامه زبانهاي مادر سومري و ايلامي است. زبانهاي ايلامي و سومري همانند زبانهاي تركي جزء زبانهاي التصاقي است ( در اين مورد توضيح داده خواهد شد) و بين زبانهاي سومري –ايلامي و تركي اشتراكات لغوي نيز وجود دارد. تمدن ايلام در جنوب غرب ايران كه با تهاجم هخامنشيان به ايران برچيده شد يكي از متمدن ترين تمدن هاي ايران از 3000 سال قبل از ميلاد بوده است. حكومت هخامنشيان نيز برروي ويرانه هاي اين تمدن نهاده شد و حتي دربار هخامنشي كه در ابتدا از خود خط و نوشتاري نداشت از خط و زبان ايلامي استفاده مي كرد. سومريها نيز از 5000 سال قبل از ميلاد تا سال2000 قبل از ميلاد كه توسط آشوريها و بابليها نابود شدند شايد اولين تمدن دنيا را در بين النهرين در عراق فعلي تاسيس كرده بودند. سومريها اولين مبدعين خط و قانون محسوب مي شوند. بر اساس اين نظريه ريشه تركان ايران را مي توان در عبور اقوام سومري و ايلامي ازمنطقه آذربايجان و سكونت احتمالي در اين منطقه و ديگر مناطق ايران و سكونت ديگر اقوام التصاقي زبان (غيرهند و ايرانى زبان) نظير هوريها ، آراتتاها، كاسسي ها ، قوتتي ها، لولوبي ها ، اورارتو ها، ايشغوزها ، ماننا ها، گيلزان ها و كاسپي ها در منطقه آذربايجان و ايران جست.
البته احتمال اينكه فقط مهاجرتهاي مؤخر طبق نظريه اول از ناحيه آسياي ميانه به ناحيه آبادتر و احتمالا پرجمعيت تر آذربايجان موفق به تغيير بافت منطقه آذربايجان شده باشد، كم بوده و تركيبي از هردو نظريه محتمل تر است. يعني اجداد تركان اولين مهاجرين يا اولين ساكنين منطقه بودند كه با آمدن ديگر اقوام ترك ، زبان و فرهنگ آنها تكوين يافته است.